We betalen iedere maand braaf onze belastingen en doen elk jaar onze belastingaangifte. Dat is onze plicht als burger en als bedrijf, maar hoe zien al die belastingcentjes er nu eigenlijk bij elkaar uit? Hoeveel geld heeft de Nederlandse overheid eigenlijk? In dit blogartikel geef ik daar antwoord op.
De inkomsten van de Nederlandse overheid zijn in 2023 begroot op € 366 miljard en de uitgaven op € 395 miljard. Dit betekent dat er sprake zal zijn van een negatief resultaat van € 29 miljard.
Hieronder zal ik eerst alle verschillende inkomsten en uitgaven van de Nederlandse overheid uiteen zetten en vervolgens ingaan op de begroting en staatsschuld in 2023.
Welke inkomsten heeft Nederland?
Om te begrijpen hoeveel geld Nederland wel of niet heeft is het goed om eerst eens te kijken naar de inkomsten die Nederland jaarlijks ontvangt.
De inwoners die in Nederland werken of een uitkering ontvangen moeten belasting hierover betalen. Er is sprake van directe en indirecte belastingen. Directe belastingen betaal je over je inkomen, winst en vermogen.
Directe belastingen:
- Inkomstenbelasting
Belasting die betaald wordt over het inkomen van een natuurlijk persoon. Inkomstenbelasting wordt betaald door zelfstandigen, zoals eenmanszaken, zzp’ers en maatschappen.
- Loonbelasting
Bij personen die in loondienst zijn, wordt er loonbelasting ingehouden op het loon. Hun werkgever draagt deze loonbelasting af aan de belastingdienst.
- Vennootschapsbelasting
Een BV of NV moet vennootschapsbelasting betalen over hun winst. Ook sommige verenigingen en stichtingen moeten deze belasting betalen. Net als overheidsinstellingen.
- Dividendbelasting
Als een vennootschap dividend uitkeert aan aandeelhouders, moet hierover dividendbelasting worden ingehouden.
- Erfbelasting
Erfbelasting is een belasting over verkrijgingen uit nalatenschappen.
- Schenkbelasting
Als iemand een schenking of een gift ontvangt moet daar in een aantal gevallen belasting over worden betaald door de ontvanger. Een schenking bestaat meestal uit geld of goederen.
- Kansspelbelasting
Dit is een belasting die wordt geheven over kansspelen. De winnaars van het spel zijn de personen die belasting dienen te betalen. Er zijn verschillende regels voor een loterij, prijsvraag en andere kansspelen. Er zit ook een verschil tussen online en offline spellen, en of de prijs in Nederland of in het buitenland is gewonnen.
- Vermogensrendementsheffing
Dit is de belasting die over je vermogen wordt geheven. In 2023 is het vermogen tot € 57.000 belastingvrij en voor fiscaal partners mag je dit bedrag verdubbelen.
Indirecte belastingen zijn de belastingen die iemand anders betaald. De belasting is dan verwerkt in de prijs van een product of dienst.
Indirecte belastingen:
- Omzetbelasting (BTW)
Omzetbelasting is de belasting die we betalen over aangeschafte goederen en diensten. Ook wel bekend als Belasting Toegevoegde Waarde (BTW).
- Accijns
Deze belasting wordt geheven over bepaalde goederen, zoals bijvoorbeeld alcohol en tabak. Het verschil met de omzetbelasting is dat er belasting wordt geheven over de hoeveelheid van het product in plaats van, zoals bij de omzetbelasting, over de waarde van het product.
- Belastingen voor vervoersmiddelen
Hieronder vallen de aanschafbelasting als je een auto koopt of importeert (behalve als de auto volledig elektrisch is), de motorrijtuigenbelasting die ook wel bekend is als de wegenbelasting en belasting over zware motorrijtuigen, zoals een vrachtauto.
- Overdrachtsbelasting
Dit is belasting die moet worden betaald als je in Nederland een stuk grond of een woning koopt.
- Assurantiebelasting
Assurantiebelasting betaal je over de verzekeringspremie.
- Bankenbelasting
Banken in Nederland moeten belasting betalen over hun ongedekte schulden.
- Milieubelasting
Er gelden verschillende milieubelastingen: afvalstoffenbelasting, energiebelasting en belasting op het leidingwater.
- Invoerbelasting
Invoerbelastingen moeten worden betaald over goederen of grondstoffen die je koopt in landen buiten de Europese Unie (EU).
- Uitvoeraangifte
Als goederen uit de EU de EU verlaten moet daarover uitvoeraangifte worden gedaan.
Al deze directe en indirecte belastingen samen worden gezien als het inkomen van Nederland. De burgers en bedrijven in Nederland zorgen dus samen voor het inkomen.
Welke uitgaven heeft Nederland?
De uitgaven van Nederland zijn elk jaar anders, dus we kunnen geen standaard rijtje met kosten hieronder vermelden, dit is namelijk afhankelijk van de begroting per jaar. De overheid bepaald jaarlijks waar de knelpunten liggen in Nederland en maakt op basis daarvan een begroting waarin ze het geld verdelen. Het inkomen wordt in ieder geval gebruikt voor voorzieningen als scholen, ziekenhuizen en wegen. Uitgaven waar wij als Nederlanders dus beter van worden.
Nederland betaalt daarnaast elk jaar een bedrag aan de EU. De begroting van de EU wordt grotendeels gefinancierd door alle 27 lidstaten van de EU. Dat geld wordt weer gebruikt voor beleidsprogramma’s en subsidies binnen die lidstaten. Een gedeelte van het geld dat we inleggen vloeit dus weer terug naar Nederland. In 2022 heeft Nederland ongeveer 10 miljard afgedragen aan de EU.
Hoe ziet de begroting er voor 2023 uit?
Om te weten hoeveel geld Nederland heeft, moeten we de inkomsten van de uitgaven aftrekken.
Inkomsten 2023
De inkomsten in 2023 zijn begroot op € 366 miljard. Bizar om te bedenken dat er dagelijks dus meer dan 1 miljard euro aan belastingen worden betaald.
Uitgaven 2023
Op dit moment zitten we in een tijdperk waarin alles duurder is geworden en misschien nog wel meer gaat kosten. Boodschappen, kleding, energie, tanken en nog veel meer zaken zijn allemaal duurder geworden, terwijl de lonen In Nederland in verhouding minder snel stijgen. Dit betekent dat de koopkracht in Nederland minder wordt. Je kan immers niet op het oude niveau doorgaan met uitgeven als je loon niet evenredig groeit met de prijzen. Er zijn en komen steeds meer mensen in de financiële problemen. Het kabinet komt dus met koopkrachtmaatregelen om mensen met lage en middeninkomens tegemoet te komen. In 2023 en ook toekomstige jaren zal de overheid hier geld in gaan investeren.
Daarnaast wordt er dit jaar geld gestoken in:
- De zorg
- Sociale zekerheid
- Onderwijs, cultuur en wetenschap
- Gemeenten en provincies
- Justitie en veiligheid
- Overig
De begrote uitgaven in 2023 zijn € 395 miljard.
Verwachte resultaat begroting 2023
Het overheidssaldo (verschil tussen inkomsten en uitgaven) zal in 2023 negatief zijn. De inkomsten zijn begroot op € 366 miljard en de begrote uitgaven zijn € 395 miljard. Dit betekent dat Nederland in 2023 € 29 miljard meer zal uitgeven dan er binnen komt en er dus sprake is van een staatsschuld.
Hoe werkt een staatsschuld?
Binnen Europa is er een grens afgesproken over de staatsschuld van een land. De staatsschuld mag niet meer dan 3% van het bruto binnenlands product (bbp) bedragen.
Het bbp geeft het totaal van de primaire inkomens van een land weer dat in een land wordt verdiend. Het is het totaal van de geproduceerde goederen en diensten in een land. Het bbp wordt gebruikt om te laten zien hoe de economische staat van een land is.
Wat is de verwachte staatsschuld van Nederland eind 2023?
Het bbp was eind 2022 € 943,3 miljard. De verwachte groei van het bbp is 0,7%. Dat zou betekenen dat in 2023 het bbp € 949,9 miljard. Afgerond betekent dit dat de Nederlandse staatsschuld ongeveer rond de 3% van het bbp zal zitten.
Conclusie
De Nederlandse overheid neemt dit jaar forse maatregelen om de koopkracht van de mensen met een laag of een midden inkomen een boost te geven. Dit betekent dat we eind van het jaar een negatief resultaat van ongeveer € 29 miljard zullen hebben. Toch blijft Nederland met de verwachte staatsschuld binnen de afgesproken 3% binnen de EU.