Waarom kopen bedrijven eigen aandelen in?


Je leest vaak dat een bedrijf bekendmaakt zijn eigen aandelen te gaan inkopen op de beurs. Maar wat betekent dat eigenlijk? En is dat voor aandeelhouders positief of niet? In dit artikel zoomen we verder in op ‘stock buybacks’.

Minder aandelen, meer winst

Rondom ieder cijferseizoen zijn er bedrijven die bekendmaken hun eigen aandelen te gaan terugkopen. Daardoor staan er minder aandelen uit in de markt en hebben aandeelhouders dus een relatief groter eigenaarschap van het bedrijf. De taart blijft even groot, maar jouw stuk is een klein beetje groter. Door het aantal uitstaande aandelen te verminderen wordt de winst per aandeel (earnings per share) automatisch wat hoger.

Hoe werkt het?

Een kort voorbeeld. Door een inkoopprogramma komen er minder aandelen in omloop. De winst van het bedrijf wordt dus verdeeld over minder uitstaande aandelen, waardoor de winst per aandeel stijgt. Stel:

  • Een bedrijf heeft 10 miljoen aandelen in omloop
  • De winst is 50 miljoen euro
  • Winst per aandeel: 5 euro

Dan: het bedrijf koopt 500.000 stukken terug

  • De winst hoeft nog maar over 9,5 miljoen aandelen te worden verdeeld
  • Winst per aandeel stijgt met 0,26 cent naar 5,26 euro
  • Dividend neemt toe
  • Daarmee waarschijnlijk ook de koers

Klinkt goed dus. Maar eerst nog even één stap terug. Want hoe komt een bedrijf in de positie om dit te doen? En wat zijn de overwegingen?

Bedrijf koopt aandelen terug met de winst

Simpel: er is kapitaal (winst) en daar kan een bedrijf meerdere dingen mee doen. De meest voor de hand liggende bestemmingen zijn

  • geld herinvesteren
  • sparen
  • schulden afbouwen
  • dividend uitkeren aan de aandeelhouders
  • eigen aandelen inkopen

Dat laatste zorgt voor waarde en dat is precies de reden. Ook als er genoeg cash in huis is en er niet meteen investeringen gepland zijn, wordt regelmatig voor een inkoopprogramma gekozen.

Positieve signalen richting beleggers

Het bedrijf investeert als het ware in zichzelf, door met eigen vermogen de eigen aandelen op te kopen. Dat is een positief signaal en wordt door aandeelhouders en marktwatchers meestal als iets goeds gezien. Het straalt vertrouwen en kracht uit. Het bedrijf laat ook zien dat het de koers ondergewaardeerd vindt. Inkoop van aandelen kan de koers meer steun geven.

Beleggers dus blij, want:

  • De onderneming heeft vertrouwen
  • Er is dus genoeg (overtollige) cash
  • Er wordt direct waarde gecreëerd voor de aandeelhouders
  • Het management zegt: ‘Onze koers is ondergewaardeerd’

Bedrijf ondergewaardeerd?

Dat laatste is een belangrijk punt om bij stil te staan. Aandelen worden vooral ingekocht op momenten dat het goed gaat (er is overtollige cash), maar doorgaans staat de koers dan ook hoger. Dus als het management vindt dat het bedrijf ondergewaardeerd is, is de vraag of dat eigenlijk wel zo is. Worden de aandelen niet (te) duur ingekocht? Dat gaat immers ten koste van de bestaande aandeelhouders. Als de aandelen worden gekocht tegen een prijs die hoger ligt dan de intrinsieke waarde, vindt het tegenovergestelde plaats van wat de bedoeling is – namelijk waardevermindering.

Aandelen vernietigd

Ook belangrijk om te weten is wat er met de ingekochte aandelen gebeurt. Als deze vernietigd worden (opheffen van aandelen), daalt het aantal uitstaande aandelen. Dat is goed voor de winst per aandeel (EPS) en niet te vergeten het dividend, dat over minder aandelen verdeeld wordt. Dat is vooral interessant voor grootaandeelhouders. Dat zal ook nieuwe kopers interesseren en daardoor stijgt de koers. Fiscaal is het ook handig om de winst zo aan de aandeelhouders te geven, want er zit geen voorheffing op.

Worden de aandelen niet vernietigd (bijvoorbeeld om uit te keren aan personeel) dan is er wat minder voordeel voor bestaande aandeelhouders. De aandelen komen dan als treasury stock op de balans te staan. Dit zijn ‘slapende’ aandelen die nog wel bestaan, maar geen enkel recht hebben zoals de actieve aandelen. Ook tellen ze niet mee voor het dividend – maar ze bestaan nog wel.

Aandelen voor werknemers

Vooral in de VS is het een gewoonte om werknemers gedeeltelijk te betalen in aandelen, bovenop een lager basissalaris. Als er daarvoor nieuwe stukken uitgegeven moeten worden, zorgt dat voor verwatering. Dan is de inkoop van eigen aandelen een betere optie. Als dat ook leidt tot een koersstijging, snijdt het mes voor de werknemers aan twee kanten.

Wat voor type bedrijven kopen aandelen terug

Interessant is om te kijken wat voor type bedrijven overgaan tot een inkoopprogramma. Je zult dit namelijk niet zien bij de snelgroeiende (jonge) technologiebedrijven, omdat zij het geld dat binnenkomt uiteraard liever investeren. Maar vergis je niet: de reuzen zoals Apple, Google en Microsoft behoren wel tot de grootste bedrijven die eigen aandelen inkopen.

Er zijn ook bedrijven die minder mogelijkheden hebben om hun berg aan geld te investeren in vernieuwing. Denk aan Coca-Cola, Unilever of Johnson & Johnson. Zij zetten liever een deel van hun winsten in om waarde te creëren voor aandeelhouders door eigen inkoop. De sterke balans en kasstroom stellen die bedrijven in staat om de aanhoudershouders te spekken.

Dividend is heilig

Bij zulke bedrijven – in tegenstelling tot de technologiesector – is het zo dat hun dividend heilig is voor de aandeelhouders. Dat is een must, een verplichting. De reactie op het stopzetten of verlagen van dividend is doorgaans in de markt veel heftiger te zien in de koers.

Bij het al dan niet tijdelijk stopzetten van een inkoopprogramma is dat veel minder. Dividend moet stabiel zijn en onaantastbaar, terwijl het inkopen van eigen aandelen eerder voelt als een verstandige keuze als het goed gaat – maar dat er geen man overboord is als dat even niet het geval is. Het voelt in die zin wat opportunistischer.

Kritisch op inkoopprogramma’s

Een kritische blik op de inkoopprogramma’s is dat deze een rem zetten op de groei. Bedrijven kunnen hun geld óók besteden aan R&D (research & development / onderzoek en ontwikkeling), of bijvoorbeeld een overname. Kritische beleggers kunnen stellen dat de inkoop eigenlijk een gebrek aan visie is voor verdere groei, of dat de concurrentiepositie minder goed wordt. Of: dat bedrijven gewoon cash moeten hebben als buffer voor de kwartalen dat het tegenzit. Het brengt een risico mee.

Eigen vermogen van de onderneming daalt

Het eigen vermogen gaat naar beneden als er aandelen worden ingekocht. Wat ook vaak gebeurt is dat bedrijven geld lenen om de eigen aandelen in te kopen – waarmee het eigen vermogen óók daalt. Je geeft weliswaar met een laag risico geld terug aan aandeelhouders, die dat uiteraard waarderen. Maar houd ook rekening met wie die beslissing neemt.

Is het een directie die er maar voor relatief korte tijd zit (bijvoorbeeld vier jaar), of is de leiding in handen van mensen met veel meer continuïteit? Een oprichter zal altijd willen herinvesteren en niet overgaan tot het inkopen van eigen aandelen. Een passant in de directiekamer, heeft een andere bril.

Klassiek voorbeeld: Berkshire Hathaway

Een klassiek voorbeeld is Berkshire Hathaway van superbelegger Warren Buffett. Dit bedrijf heeft onnoemelijk veel cash geld in huis (100+ miljard dollar), maar doet weinig grote overnames. De inkoop van eigen aandelen is dan een mooie beloning, zeker omdat Buffett geen dividend uitkeert. Berkshire staat hoog op de Amerikaanse lijstjes op het inkoop-vlak.

Echter: aandelen inkopen om de koers een tik te geven en aandeelhouders tevreden te stellen, is immoreel. Dat vindt de tweede man van Berkshire, Charlie Munger, die bedrijven die dat doen ‘niet goed wijs’ noemt: These growth companies may be primed for massive stock buybacks – MarketWatch

Voor een bedrijf als Shell is het dividend juist een reden om als aandeelhouder in te stappen. Maar door de olieprijs en de vraag naar energie kunnen periodes nogal fluctueren. Als het goed gaat, is het echter feest voor de aandeelhouders die dan een hogere winstkering tegemoet kunnen zien. Door voor een paar miljard aan eigen aandelen in te kopen, krijgt de koers vanzelf een duw omhoog.

Buyback ETF’s

Uiteraard kun je ook beleggen in ETF’s die zich richten op bedrijven met buyback-programma’s. Belangrijk is dat deze ETF’s alleen kijken naar ondernemingen die dit doen met ‘goede onderliggende redenen’. Wil je meer weten, kijk dan hier MSCI Europe Buyback Yield Index

MSCI Europe vs MSCI Europe Buyback

Als je de MSCI Europe index vergelijkt met de MSCI Europe Buyback index (een index waarin enkel bedrijven zitten die eigen aandelen inkopen), valt op dat er een flink verschil is in rendement. De index met bedrijven die wel eigen aandelen inkopen, presteert significant beter dan de ‘gewone’ index: 8,76% t.o.v. 4,94% sinds 1999, ofwel bijna 4% méér rendement in de laatste twee decennia. Grote namen uit de Buyback-index zijn onder meer ASML, Nestlé, Allianz en Ahold Delhaize.

Als je die cijfers wil nalezen of wilt leren van de methodiek achter de index, klik dan hier: MSCI Europe Buyback Yield Index

Minder belasting door stock buybacks

Ook is er nog de belasting om rekening mee te houden. Als er dividend wordt uitgekeerd, moet je daar meteen belasting over betalen als aandeelhouder. Als bedrijven eigen aandelen kopen, heb je daar nog geen last van terwijl je toch al wel de waarde krijgt. Er zijn critici die de voorkeur geven aan dividenduitkeringen, omdat bedrijven hun inkoop van eigen aandelen vaak niet goed weten te timen (lees: te duur kopen).

Samengevat: Waarom kopen bedrijven eigen aandelen in?

  • Goede manier om overtollige cash te gebruiken 
  • Winst per aandeel van zittende aandeelhouders stijgt
  • Positief signaal, koers kan (op korte termijn) stijgen na de aankondiging
  • Timing is alles: liefst koop je in als aandelen ondergewaardeerd zijn

Maar, let wel:

Een hogere EPS betekent niet dat het aandeel meer waard is. De directe beschikbare cash per aandeel neemt af. Operationeel verandert er niets aan het bedrijf, dus de koersstijging is niet op een ‘gewone’ manier tot stand gekomen. Ook daalt het eigen vermogen en is er minder ruimte om investeringen te doen.

Ook hier geldt: doe altijd nader onderzoek. Natuurlijk is het een mooi signaal als een bedrijf eigen aandelen inkoopt, maar bestudeer goed wat de reden is van die beslissing.

Jeroen

Jeroen heeft veel interesse in de beurs en is als particulier actief. Hij is geen professional, maar verdiept zich graag in onderwerpen en schrijft daar vervolgens over op HetGeldCollege.

Recente posts