Deze gids gaat je stap-voor-stap leren hoe jij als een expert kan budgetteren. Nooit meer afvragen hoe je iets gaat betalen, en altijd precies weten waar je geld naartoe stroomt. Laten we beginnen!
Gelddoelen, iedereen heeft ze. Sommige willen financieel onafhankelijk worden, anderen willen hun studieschuld aflossen of gewoon meer vrije tijd voor zichzelf creëren. Wat je doelen ook zijn, de kans is groot dat je er één ding voor moet doen:
Controle krijgen over je uitgaven.
Een budget hoeft helemaal niet eng of beperkent te zijn. Sterker nog, een goed budget is makkelijk, simpel en flexibel. Het past zich aan jou aan, in plaats van andersom. Het enige wat een goed budget doet is je bewust maken van je uitgaven en leven binnen wat voor jou op dat moment mogelijk is.
In deze gids ga je de 6 stappen doorlopen om een geweldig budget voor jezelf te maken. Aan het einde weet jij alles wat je moet weten over je eigen financiën. Dat is natuurlijk heel erg prettig.
Klaar om te beginnen? Ready, Set, Budget!
Stap 1: Huidige situatie in kaart brengen
Oké, je zit achter je laptop of telefoon, en nu? Als eerste is het belangrijk om te weten hoe je jouw financiën gaat bijhouden. Hieronder heb ik 3 mogelijkheden om dit zo effectief mogelijk te doen. De kans is groot dat er iets tussen zitten wat je bevalt.
Banktrans
Banktrans is een Nederlands, gratis programma om je inkomsten en uitgaven te gaan bijhouden. Het is ideaal voor mensen die hun uitgaven het liefst op een computer willen opslaan. Daarnaast voert het programma de grote meerderheid van deze eerste stap voor jou uit.
Banktrans werkt door je gegevens van je bank digitaal te downloaden. Vervolgens laad je deze gegevens in het programma. Nadat je wat instellingen goed hebt gezet zie je direct waar je geld elke maand naartoe gaat.
Het programma is wat technisch en het vergt even wat uitzoek werk. Gelukkig heb ik daar iets op bedacht. In deze tutorial leg ik je namelijk uit hoe je in 30 minuten je inkomsten en uitgaven kan bijhouden met Banktrans.
Daarnaast is Banktrans dus helemaal gratis, en je gegevens zijn ook heel erg veilig. Het programma werkt namelijk offline en heeft dus geen toegang tot het internet. Daardoor komen je bankgegevens nooit in handen van derde.
Excelsheet
Wil jij wel budgetteren op de computer maar geen nieuw programma leren? Dan is er gelukkig altijd nog Excel. Ook daar heb ik weer een handig hulpmiddel voor.
Met deze excelsheet hou je makkelijk bij waar je jouw geld aan uitgeeft. Ik heb geprobeerd het bestand zo simpel en overzichtelijk mogelijk te houden. Op die manier kan iedereen hem gebruiken, en hoef je geen Excel expert te zijn.
Het enige wat je moet doen is per maand je gegevens zelf invullen. Als je dit hebt gedaan dan krijg je via simpele grafieken direct te zien wat het verschil is tussen je inkomsten en uitgaven.
Het excelbestand is hier ideaal geschikt voor omdat je een heel jaar aan financiën op een pagina kunt bijhouden!
Zelf gebruik ik Banktrans om overzicht te krijgen over mijn uitgaven en Excel om de volgende maand te budgetteren. Een mix van beide kan dus ook heel erg goed werken.
Pen en papier
Als je helemaal niets met een computer te maken wil hebben dan is er natuurlijk altijd nog gewoon pen en papier. Simpel, effectief en overzichtelijk.
Als dit de weg is die je wilt bewandelen dan is het eigenlijk heel simpel. Pak je bankafschriften erbij en begin al je inkomsten en uitgaven te categoriseren.
Daarnaast zou ik je aanraden om 2-3 van de afgelopen maanden in kaart te brengen. Zo krijg je een goed gemiddeld beeld van je uitgaven.
Stap 2: Pas je aan de richtlijnen aan
Als het goed is heb je nu een duidelijk beeld van waar je inkomen vandaan komt en waar je het aan uitgeeft. Gefeliciteerd, dat is namelijk een van de moeilijkste stappen.
Nu is het belangrijk om te weten of je uitgaven “normaal” zijn. Wat ik daarmee bedoel is best simpel. Als je je nooit met budgetteren bezig hebt gehouden dan weet je waarschijnlijk ook niet wat normaal is om uit te geven aan bepaalde categorieën.
50/30/20-methode
Daarvoor is er de 50/30/20-methode. Persoonlijk vind ik dit de makkelijkste manier om te weten hoe mijn uitgaven ervoor staan. Budgetteren kun je namelijk zo moeilijk maken als je zelf wilt, ik doe dat liever niet.
De 50/30/20-methode is heel simpel. Volgens deze methode hoort 50% van je maandelijkse uitgaven besteed te worden aan dingen die je moet kopen. Denk aan je vaste lasten, boodschappen, gas/water/licht etc.
30% van je uitgaven zou je mogen uitgeven aan dingen die je graag wilt hebben. Een nieuwe telefoon, leuke kleding, nieuw meubiliar en noem het allemaal maar op. De overige 20% wordt gebruikt om te sparen of je eventuele schulden af te lossen.
Deze methode is makkelijk en lekker globaal. Je kan het zo gedetailleerd maken als dat je zelf zou willen, maar vaak verzuip je dan in onbelangrijke details.
Als je maandelijkse uitgaven binnen deze categorieën vallen dan hou je dus in ieder geval elke maand geld over. Dat is mooi want dat betekend dat je controle uitoefent op je financiën.
Langetermijndoelen
Nu je duidelijke richtlijnen hebt voor je maandelijkse uitgaven is het belangrijk om wat verder te kijken. Hoe zit het namelijk met jouw langetermijndoelen?
Vraag jezelf eens af wat jouw langetermijndoelen zijn. Onderzoek ook eens hoeveel je daar eigenlijk voor nodig zou hebben. Dat is namelijk iets wat met langetermijndoelen wel eens vergeten wordt, alsof ze op een dag uit de lucht komen vallen (was het maar waar!).
Dit zijn wat voorbeelden van langetermijndoelen:
- in 10 jaar het restant van je hypotheek aflossen – bedrag: €160.000
- In 7 jaar parttime gaan werken – bedrag: €250.000
- in 10 jaar financieel onafhankelijk worden – bedrag: €540.000
Het valt je misschien op dat de doelen die hierboven staan heel specifiek beschreven zijn. Dat heet SMART-formuleren (Specifiek, Meetbaar, Actie, Realistisch, Tijdsgebonden).
Deze manier van formuleren zorgt er voor dat je precies weet waar je naartoe werkt en wanneer je daar hoopt te komen. Op die manier kun je namelijk goed budgetteren.
Als je zou zeggen “Ik wil eerder stoppen met werken” dan weet je alsnog niet hoeveel geld je daarvoor nodig gaat hebben. Het gevolg? Je stopt niet eerder met werken. Specifiek zijn is dus heel belangrijk!
Stap 3: Vind de gaten in je budget
Het is niet zo dat de 50/30/20-richtlijn heilig is. Echter, als je begint met budgetteren dan is het wel direct duidelijk waar je teveel geld aan uitgeeft. Geef jij bijvoorbeeld 55% uit aan je vaste lasten en 45% aan dingen die je wilt hebben. Dan is het ook direct duidelijk waarom je geen spaargeld hebt.
Dat is ook precies wat je in deze stap gaat doen. Je gaat nu namelijk kijken waar de gaten in jouw budget zitten. Waar geef je, volgens de richtlijnen, teveel aan uit?
Normaal gesproken zullen de gaten op te lossen zijn door één van de drie volgende dingen te doen: besparen, investeren of meer verdienen. Laten we beginnen met besparen.
Besparen
Het kan zijn dat je in de categorie ”dingen die je moet kopen” of de categorie ”dingen die je wilt kopen” meer dan 50% of meer dan 30% uitgeeft. Dan zit daar dus ruimte voor verbetering.
Als je erachterkomt dat je teveel uitgeeft aan je vaste lasten dan zou ik eens onderzoek doen naar hoe je deze goedkoper kunt maken. De makkelijkste manier is door vergelijkers te gebruiken zoals Pricewise.
Op Pricewise kun je direct je energierekening, autoverzekering, woonverzekering en internet en tv-abonnement onder de loep leggen. Zijn de prijzen daar goedkoper dan wat je nu betaald? Dan wordt het direct tijd om over te stappen.
Het kan ook zijn dat je teveel uitgeeft aan de hypotheek of aan auto’s. In dit geval zul je misschien drastischere maatregelen moeten nemen. Zo kun je kleiner gaan wonen of als je twee auto’s hebt kun je er misschien een weg doen.
Als je teveel geld uitgeeft aan dingen die je wilt (uiteten, meubilair, nieuwe kleding), dan is het antwoord heel simpel: zet een budget voor deze categorieën en ga daar niet overheen.
De simpelste manier van besparen is in dat geval door het niet uit te geven. Natuurlijk kan je nog wel uiteten, maar misschien één keer minder. Dat ligt aan je budget.
Investeren
Als je het besparen goed aanpakt dan hou je nu dus elke maand 20% van je inkomen over. Nu wordt het tijd om naar je langetermijndoelen te kijken.
Stel je voor dat een van je langetermijndoelen is om in 10 jaar de resterende €160.000 van je hypotheek versneld af te lossen. Op dit moment los je standaard al €500 per maand af. Daarnaast verdien je in dit voorbeeld €3.000 netto per maand. Daarvan spaar je dus €600 per maand (20%).
Als je deze €600 toevoegt aan de €500 die je standaard al aflost dan los je nu dus €1.100 per maand af. Echter, de vraag is of dat genoeg is?
Dit zou betekenen dat je in totaal €13.200 per jaar aflost. Dat komt dus neer op €132.000 aan aflossing in 10 jaar. Zeker een mooi bedrag maar niet de €160.000 die je graag zou willen!
In plaats van de extra €600 per maand af te lossen zou je ook kunnen gaan beleggen. Dat levert vaak een rente op van 6-7% per jaar. Wat betekent dit voor jou situatie?
Als jij elke maand €600 euro belegt tegen 7% rente dan heb je na 10 jaar €104.456. Daarnaast heb je natuurlijk 10 jaar ook gewoon €500 per maand afgelost. Dat komt neer op €60.000. Bij elkaar is dat dus €164.456 en daarmee heb je jouw doel behaalt!
Als 6-7% rendement je wel aanspreekt dan zou ik zeker even kijken bij Brand New Day. Zij zijn een prijsvechter in de beleggingsmarkt. In mijn ervaring hebben ze een goede klantenservice en een makkelijke website. Daarnaast kun je via automatische incasso elke maand geld over laten maken. Zo bereik je jouw langetermijndoelen dus wel!
Geld verdienen
Wat doe je als je al op het randje van je financiële kunnen zit? Dan is er natuurlijk altijd nog de mogelijkheid om meer geld te gaan verdienen.
Eigenlijk het enige wat je hiervoor nodig hebt is wat extra tijd en een vaardigheid waar andere wat mee kunnen. Vind je schrijven leuk? Stuur eens een aantal sollicitaties naar websites die schrijvers zoeken (zo verdien ik bijvoorbeeld bij).
Heb je ruimte over in je huis op een populaire locatie? Wat dacht je van Airbnb. Gebruik je jouw auto maar een paar keer per week? Verhuur hem via Snappcar.
Er zijn natuurlijk oneindig veel manieren om geld te verdienen, ik ga ze daarom hier ook niet allemaal opnoemen. Wat ik je wel aanraad is om eens te kijken wat jouw mogelijkheden zijn. Hoe zou jij met wat creativiteit ook extra inkomen (en misschien wel passief inkomen) kunnen genereren?
Stap 4: Bespreek je strategie
Door met de volgende stap: bespreek je strategie. Als jij een budget voor jezelf maakt dan kun je deze stap overslaan en direct door naar stap 5. Als jouw budget ook betrekking heeft op andere (partner, kinderen), dan is dit een hele belangrijke stap.
Waarom is die belangrijk? Omdat jouw budget dan ook betrekking heeft op hun situatie. Daarnaast is goede communicatie belangrijk om 2 redenen:
- Als andere mensen niet weten dat er een budget is dan kunnen zij zich er ook niet aan houden (logisch).
- Als jij een budget maakt zonder uit te leggen aan andere waarvoor dat een goed idee is, dan kan ik je garanderen dat je ruzie krijgt.
Weinig dingen zijn zo vervelend als ruzie krijgen over geld. Daarom ga je nu lezen hoe jij ervoor gaat zorgen dat anderen zich niet alleen aan het budget houden, maar het ook een goed idee vinden.
Een goed gesprek voeren
Eigenlijk is het voeren van een goed gesprek heel makkelijk. Begin met uit te leggen wat je zojuist gedaan hebt. Bespreek duidelijk waarom je de financiële situatie in kaart hebt gebracht en hoe je dit gedaan hebt.
Het makkelijkste is om andere ook gelijk de Banktrans/Excelsheet-gegevens te laten zien. Zo hebben zij ook direct een beeld van de situatie.
Vervolgens leg je uit hoe graag je jullie gezamenlijke doelen wilt behalen, maar daarvoor wel wat aanpassingen nodig zijn in de financiële situatie. Het is belangrijk dat je laat zien dat het halen van gezamenlijke doelen het hele punt is van een budget.
Als je direct begint uit te leggen waar er bespaart moet worden dan zien andere niet wat het voordeel voor henzelf is. Benadruk dus goed hoe budgetteren, besparen en investeren een voordeel zijn!
De kans is groot dat andere op dit moment ook wat input willen geven op jouw plan. Neem deze input ook zeker ter harte.
Het is logisch dat jij op dat moment heel blij bent met je eigen budget, maar verklaar hem alsjeblieft niet heilig. Hoe meer je naar andere luistert, hoe groter de kans dat je budget door hun ook geaccepteerd wordt.
Als je deze stappen goed doorloopt dan zou je nu zonder ruzie een budget moeten hebben wat door iedereen geaccepteerd wordt. Dat is heel erg mooi, jullie hebben een gezamenlijk doel en een gezamenlijk plan. Meer heb je eigenlijk niet nodig!
Stap 5: Wees constant
Nu heb je dus een totaal uitgedacht plan voor je neus liggen waar iedereen in het huishouden achter staat. Is dat even mooi! En nu?
De volgende stap is eigenlijk heel simpel: voer het plan uit en wees er constant mee. Probeer in ieder geval een hele maand je aan jouw eigen budget te houden. Op die manier kom je erachter of het budget ook echt haalbaar is.
Met haalbaar bedoel ik niet dat je heel ‘soft’ voor jezelf bent. De kans is namelijk groot dat je ook nee tegen bepaalde uitgaven moet zeggen.
Met haalbaar bedoel ik wel of je benzinekosten haalbaar zijn, of je boodschappenbudget realistisch is etc. Er is namelijk een balans tussen een ambitieus budget en jezelf je complete levensgeluk ontnemen.
Na de eerste maand maak je vervolgens weer een nieuw budget mét aanpassingen. De kans is namelijk groot dat je tegen bepaalde dingen aan bent gelopen die niet haalbaar zijn. Pas je budget hier dus op aan!
Door flexibel te zijn kom je erachter wat voor jou de ideale situatie is. Daarnaast is de bedoeling van budgetteren vooral dat je jezelf bewust maakt van je geldstromen.
Oohja, als je de aanpassingen hebt gemaakt vergeet ze dan niet nogmaals te bespreken met andere mensen. Ook die moeten er weer vanaf weten. Test en pas dus aan waar nodig.
Stap 6: Hou het leuk voor jezelf
Tot slot kan ik je eigenlijk alleen nog maar vertellen om het leuk voor jezelf te houden. Budgetteren is in geen ‘moetje’, je doet het omdat het voor jezelf beter is om te weten waar je geld naartoe stroomt.
Zo zorg je ervoor dat je:
- Overzicht krijgt op je inkomsten en uitgaven.
- Financiële problemen voor bent.
- Je langetermijndoelen gaat halen.
Uiteindelijk is het doel van een budget vooral rust creëren. Rust in je administratie, rust in je hoofd en rust in je huishouden. Hou dat vooral voor ogen.
En jij? Maak jij op dit moment al gebruik van een budget? Waarom wel of waarom niet? Ik hoor het graag in de opmerkingen hieronder!