De voordelen en nadelen van fiscaal partnerschap

Heb jij je weleens verdiept in het fiscaal partnerschap? Er zitten namelijk zowel voordelen als nadelen aan. Wil je weten welke deze zijn? Lees dan vooral verder! In dit blogartikel zet ik deze voor je op een rijtje.

De voordelen van fiscaal partnerschap zijn dat je inkomsten en aftrekposten onderling kunt verdelen, minder snel belasting hoeft te betalen over het vermogen en dat je minder schenk- en erfbelasting hoeft te betalen. De nadelen zijn dat de grens voor de toeslagen hoger wordt, bij twee koophuizen mag je maar voor één woning de hypotheekrente aftrekken en de grens om giften af te trekken ligt hoger.

Eerst neem ik je mee in wat fiscaal partnerschap is en wanneer er nu precies sprake is van fiscaal partnerschap. Daarna komen de voordelen en nadelen aan bod en we sluiten af met zaken die nog handig zijn om te weten.

Wat is fiscaal partnerschap?

Ieder jaar doen we belastingaangifte bij de belastingdienst. We betalen in Nederland belasting over ons inkomen, ons spaargeld, onze beleggingen en over financiële belangen in een vennootschap. Om te weten of we belasting moeten betalen of juist belasting terug krijgen, moeten we elk jaar belastingaangifte doen.

Als fiscale partners doe je gezamenlijk belastingaangifte. Op deze manier kan je bepaalde inkomsten en aftrekposten onderling verdelen. En dit levert meestal een mooi fiscaal voordeel op, want je kan ervoor zorgen dat je zo min mogelijk belasting betaald samen. Het heeft echter ook gevolgen voor een aantal andere zaken, zoals o.a. de toeslagen waar je aanspraak op zou kunnen maken

Wanneer is er sprake van fiscaal partnerschap?

De vraag is wanneer je fiscaal partners bent met iemand. Dit kan je namelijk niet zomaar zelf beslissen, daar zitten een aantal voorwaarden aan. En dit betekent ook dat je soms een fiscaal partnerschap met iemand hebt waarvan dat helemaal niet handig is.

Volgens de belastingdienst is er in de volgende gevallen sprake van fiscaal partnerschap:

Getrouwd of geregistreerd partnerschap

Als je getrouwd bent of je bent een geregistreerd partnerschap aan gegaan, dan is er sprake van fiscaal partnerschap. Vanaf de trouwdatum of datum van het geregistreerd partnerschap ben je dan fiscaal partners. Indien je in datzelfde jaar al voor die datum samenwoonde en allebei ingeschreven stond in de gemeente op hetzelfde woonadres, geldt het fiscaal partnerschap vanaf het moment van de inschrijving in de gemeente in dat jaar. Stonden jullie al voor dit jaar ingeschreven op hetzelfde woonadres? Dan kan je ervan uitgaan dat je het hele jaar fiscaal partners bent.

Samenwonend en ingeschreven op hetzelfde adres?

Ook als je niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, maar wel samenwoont en ingeschreven bent op hetzelfde woonadres in de basisregistratie personen (BRP), kan er sprake zijn van een fiscaal partnerschap. Dit is het geval:

Als je samen een notarieel samenlevingscontract hebt afgesloten.
Als je samen een kind hebt.
Als één van de volwassenen een kind van de ander heeft erkend.
Als je elkaar bij het pensioenfonds hebt aangemeld als pensioenpartner.
Als je samen eigenaar bent van een woning waar je ook allebei woont.
Als je het vorige jaar al fiscaal partners met elkaar was.
Als je allebei meerderjarig bent en er staat ook een kind van één van de volwassenen ingeschreven op hetzelfde adres.
Als je samen woont met je vader of moeder of je kind. Voorwaarde is dat iedereen 27 jaar of ouder is en je voldoet ook aan één van de bovenstaande punten.*
Als je samenwoont met je stiefkind van 18 jaar en ouder en je voldoet aan één van de bovenstaande punten.*

*Bij de laatste twee moet nog wel vermeld worden dat de persoon waar je mee samenwoont dan niet al een fiscale partner moet hebben. Je kan namelijk maar één fiscale partner hebben.

In de volgende gevallen ziet de belastingdienst je ook als fiscaal partners, maar dan kun je eventueel een schriftelijk verzoek indienen bij het belastingkantoor om niet als fiscaal partners te worden aangemerkt:

Als je je woning voor een gedeelte verhuurt aan een andere meerderjarige.
Als je een gedeelte van een woning huurt van een derde en geen fiscaal partners wilt zijn met een andere huurder.
Als je een woning bewoont in het kader van de Wet Maatschappelijke ondersteuning 2015 en je bent niet de enige meerderjarige bewoner.

Zoals je kunt lezen is er weinig ruimte om zelf te kiezen of jouw huidige situatie bepaalt wordt als een fiscaal partnerschap. Als je voldoet aan één van bovenstaande punten heb je een fiscaal partnerschap met iemand. In veel gevallen wordt het voor je bepaald. Alleen als je samenwoont, zonder kinderen, in een huurhuis en zonder notarieel samenlevingscontract, dan kan je ervoor kiezen om wel of niet fiscale partners te worden. Ondanks dat we niet altijd zelf een keuze hebben, is het wel goed om te weten wat de voordelen en nadelen zijn van fiscaal partnerschap.

Voordelen van fiscaal partnerschap

Hieronder volgen enkele voordelen van het fiscale partnerschap.

Inkomsten en aftrekposten onderling verdelen

Als fiscaal partners maakt het niet uit hoe je de aftrekposten over de verschillende inkomens verdeelt. Je kan ervoor kiezen om dit over één inkomen te doen of te verdelen over beide inkomens.

Het was voorheen het meest voordelig om bijvoorbeeld de hypotheekrente in zijn geheel af te trekken bij de partner die het meest verdient, tegenwoordig is dit niet altijd het geval. Als de partner namelijk met zijn of haar salaris in belastingschijf 2 zit en door de aftrekposten het belastbaar inkomen daalt naar belastingschijf 1, kan je belastingvoordeel mislopen. Dan is het wellicht slim om een aantal aftrekposten bij de andere fiscale partner neer te zetten.

Het advies is dan ook om tijdens de belastingaangifte te schuiven met de verschillende posten om te beoordelen wat deze opleveren. In het programma van de belastingdienst is er ook een tool die laat zien wat de meest optimale verdeling is. Of dit ook daadwerkelijk de meest optimale verdeling voor jullie is, is afhankelijk van jullie situatie.

Minder belasting betalen over vermogen

In Nederland betalen we vanaf een bepaalde grens belasting over ons vermogen. Onder vermogen wordt de waarde van onze bezittingen min onze schulden verstaan. Bezittingen zijn o.a. ons spaargeld, aandelen, een vakantiehuis, overige onroerende zaken en vorderingen. Schulden kunnen bijvoorbeeld een krediet bij een bank of een negatief banksaldo zijn.

Een vast bedrag van uw vermogen is vrijgesteld van belastingen: het zogenaamde heffingsvrije vermogen. Als fiscaal partners mag je je vermogen samenvoegen. En dit kan dus voordelen opleveren, omdat het belastingvrije gedeelte aan vermogen dubbel zo hoog mag zijn als dat van een persoon zonder fiscaal partner.

Voorbeeld

Jack heeft € 80.000,- aan vermogen en Lidia heeft € 10.000,- aan vermogen. In 2023 is het heffingsvrije vermogen zonder fiscale partner € 57.000,- en het heffingsvrije vermogen met fiscale partner € 114.000,-.

Als Jack geen fiscale partner heeft moet hij over € 23.000,- aan vermogen belasting betalen. Als Lidia zijn fiscaal partner is, hebben ze gezamenlijk een vermogen van 90.000,- en daarmee zitten ze ruim onder grens van het heffingsvrije vermogen (€ 114.000,-) en hoeven ze dus geen belasting te betalen over hun vermogen.

Voordelige erf- en schenkbelasting

Als één van de fiscaal partners geld erft of een schenking krijgt, ziet de belastingdienst jullie als één persoon. Er is dan sprake van een vrijstelling tot een bepaald bedrag waardoor je minder belasting hoeft te betalen. Op de website van de belastingdienst zijn de jaarlijkse cijfers voor de vrijstellingen te vinden.

Nadelen van fiscale partners

Naast de voordelen, zijn er natuurlijk ook nadelen. De nadelen benoemen we hieronder ook stapsgewijs.

Grens voor toeslagen wordt hoger

Er bestaan bij de belastingdienst 4 verschillende soorten toeslagen:

Huurtoeslag
Zorgtoeslag
Kinderopvangtoeslag
Het kindgebonden budget

Deze toeslagen zijn er om tegemoet te komen aan de kosten die mensen moeten maken op die gebieden. Om de hoogte van de toeslagen te berekenen kijken ze naar je inkomen, vermogen en je eventuele toeslagpartner.

Een toeslagpartner is niet helemaal hetzelfde als een fiscaal partner, maar in de volgende gevallen komt het overeen:

Als je getrouwd bent of geregistreerd partnerschap hebt.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en er een notarieel samenlevingscontract is.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en samen een kind hebt.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en één van de partners het kind van de ander heeft erkend.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en jullie partners zijn bij de pensioenregeling.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en samen een koopwoning hebt en daar ook woont.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en één van jullie heeft een kind jonger dan 18 jaar die ook op hetzelfde adres staat ingeschreven.
Als je op hetzelfde woonadres staat ingeschreven en jullie waren vorig jaar al toeslagpartners.
Als je samen woont met je vader of moeder of je kind. Voorwaarde is dat iedereen 27 jaar of ouder is en je voldoet ook aan één van de bovenstaande punten.*
Als je samenwoont met je stiefkind van 18 jaar en ouder en je voldoet aan één van de bovenstaande punten.*

*Bij de laatste twee moet nog wel vermeld worden dat de persoon waar je mee samenwoont dan niet al een toeslagpartner moet hebben. Je kan namelijk maar één toeslagpartner hebben.

Fiscaal partnerschap en toeslagpartnerschap lijken veel op elkaar, maar zijn niet helemaal hetzelfde. In enkele gevallen ben je wel toeslagpartner, maar geen fiscaal partner of andersom.

In de meeste gevallen ben je echter zowel fiscaal partner als toeslagpartner. Dit betekent dat naar beide inkomens wordt gekeken. En hoe hoger het gezamenlijk inkomen, hoe lager de toeslag zal zijn waar je aanspraak op kan maken.

Maar één koophuis aanmerken voor hypotheekrenteaftrek

Je mag als fiscaal partners maar één keer hypotheekrente aftrekken. Dit is niet voordelig als beide partners een koophuis bezitten. In de belastingaangifte mag namelijk maar één woning als hoofdverblijf worden aangemerkt.

Grens om giften af te trekken ligt hoger

Als je minimaal 1% van je drempelinkomen doneert aan goede doelen, mag je dit aftrekken van de belasting. De voorwaarde is dan wel dat je gift naar een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) of vereniging moet gaat. En de donatie mag niet contant zijn gedaan.

Door je fiscaal partnerschap gaat de belastingdienst uit van 1% van je gezamenlijke drempelinkomen. Het drempelinkomen is het totaal van de inkomsten en aftrekposten in box 1,2 en 3. Dit betekent dat je als fiscaal partners flink meer moet doneren dan dat je dat in je eentje hoeft te doen.

Tot slot

Meestal wordt je ergens in de loop van het jaar fiscaal partner. Er zijn immers maar weinig mensen die trouwen op 1 januari. Je kan er dan voor kiezen om toch het hele jaar fiscaal partners te zijn. Of dat handig is, hangt uiteraard helemaal van je persoonlijke situatie af, maar het is goed om hier over na te denken. Om een beeld te krijgen kan je in het programma van de belastingdienst een berekening laten maken en zo beoordelen wat gunstig is voor jouw situatie.

Wanneer je niet meer samenwoont, niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven en het verzoek tot een echtscheiding is ingediend of het geregistreerd partnerschap/samenlevingscontract is notarieel ontbonden, ben je geen fiscaal partners meer.

Ondanks dat je niet helemaal vrijwillig kan kiezen voor het fiscaal partnerschap hoop ik dat de voordelen en nadelen met dit artikel wat duidelijker zijn geworden.