Beginnersgids: Wat Is Een Aandeel?


Nu de financiële crisis van 2008 achter de rug is, gaat het op de beurs inmiddels al een tijd weer helemaal super.

Aangezien de spaarrente nauwelijks nog iets voorstelt, wordt het daarom ook steeds interessanter om je spaargeld te beleggen in aandelen. 

Dan is het echter uiteraard wel van belang dat je weet hoe dit in zijn werk gaat. Iedereen die wel eens een (digitale) krant openslaat, komt de term aandelen immers wel eens tegen. Zo krijg je al snel een idee van wat zo’n aandeel precies is.

Toch zitten er de nodige haken en ogen aan aandelen. Daarom is het van belang dat je een duidelijk antwoord hebt op de vraag ‘wat is een aandeel’. 

In dit artikel vind je de belangrijkste kenmerken van wat aandelen zijn, wat voor rechten er bij horen en wat voor bijzondere soorten er zijn.

Verder wordt de waarde van het aandeel besproken en kijken we naar de redenen om in aandelen te beleggen. Risico’s zijn er natuurlijk ook en die bespreken we daarom ook zeker.

Wat Is Een Aandeel Nu Precies?

Strikt genomen is een aandeel een bewijs van een deelneming in het eigen vermogen van een onderneming. Je wordt als aandeelhouder eigenlijk gedeeltelijk eigenaar van een bedrijf.

Aandelen zijn voor bedrijven vooral een middel om zichzelf te financieren. Het is kapitaal waar zij voor een onbepaalde tijd gebruik van kunnen maken. Bedrijven kunnen het dus goed gebruiken om hun activiteiten mee te financieren.

Voor investeerders staat hier tegenover dat zij aandelen krijgen die in waarde kunnen stijgen en die recht geven op een deel van de winst. 

Welke Rechten Horen Bij Een Aandeel?

Bij een aandeel horen grofweg twee typen rechten: economische rechten en zeggenschapsrechten. 

Zeggenschapsrechten

Als aandeelhouder krijg je de nodige zeggenschap in wat er binnen de onderneming gebeurt. Je wordt onderdeel van de algemene vergadering van aandeelhouders en krijgt daar stemrecht. Het stemrecht is afhankelijk van de hoeveelheid aandelen die je bezit.

De aandeelhoudersvergadering heeft veel verschillende bevoegdheden met betrekking tot het leiden van de onderneming. Zo kunnen zij de bestuurders benoemen én de bestuurders ontslaan.

Hierdoor kan de aandeelhoudersvergadering een hele belangrijke invloed hebben op het beleid van een onderneming. Ook commissarissen kunnen worden benoemd en ontslagen door de aandeelhoudersvergadering.

Daarnaast heeft de aandeelhoudersvergadering een goedkeuringsrecht voor bepaalde belangrijke beslissingen. Bijvoorbeeld als het bestuur grote delen van het bedrijf wil verkopen. De aandeelhoudersvergadering kan hier dan een stokje voor steken. Daar is wel een meerderheid van de aandeelhouders voor nodig.

Bovendien stelt de aandeelhoudersvergadering de statuten vast, waarmee zij de belangrijkste regels van het bedrijf bepalen.

Zo zie je dat de de algemene vergadering van aandeelhouders een grote hoeveelheid bevoegdheden heeft. Hiermee hebben aandeelhouders een belangrijke invloed op de koers van een onderneming.

Als aandeelhouder kun je daardoor in belangrijke mate meebeslissen over de bedrijven waar je aandelen in hebt.

Economische Rechten

Daarnaast zijn er natuurlijk ook economische rechten aan je aandelen verbonden. De belangrijkste hiervan is het recht om te delen in de winst. Dit gebeurt in de vorm van een zogeheten dividend, waar ik hier eerder al over schreef.

Daarnaast heb je als aandeelhouder ook recht op het liquidatiesaldo. Mocht de onderneming ooit op te houden te bestaan en worden geliquideerd, dan heb je als aandeelhouder recht op het overgebleven geld.

Wat Voor Bijzondere Soorten Aandelen Zijn Er?

Een aantal speciale type aandelen vormt een groot onderdeel van het antwoord op de vraag ‘wat is een aandeel’. Buiten de ‘normale’ aandelen, is er namelijk ook een aantal bijzondere soorten aandelen die je zeker moet kennen. Hieronder een kort overzicht van de bijzondere aandelen die het meest voorkomen.

Preferente Aandelen

Preferente aandelen krijgen tot een bepaald vast percentage voorrang bij winstuitkeringen. De rest van de winst (‘overwinst’) gaat naar de ‘gewone’ aandeelhouders. Zij staan dus eigenlijk vooraan in de rij bij het uitdelen van de winst.

Preferente aandelen kunnen echter ook winstdelend zijn. Hierdoor kunnen de preferente aandeelhouders ook nog een deel van de overwinst krijgen, naast de preferente winst. 

Bij zogeheten ‘cumulatief’ preferente aandelen blijven de winstrechten staan voor volgende jaren als deze nog niet is uitgekeerd. 

Preferente aandelen kunnen worden uitgegeven om de kapitaalpositie van een bedrijf te versterken en worden dan vaak financieringsaandelen genoemd.

Ook kunnen preferente aandelen worden uitgegeven als onderdeel van een beschermingsconstructie tegen vijandige overnames. Dan worden ze vaak beschermingsaandelen genoemd.

Prioriteitsaandelen

Prioriteitsaandelen zijn aandelen met bijzondere zeggenschapsrechten. Hierbij kun je denken aan het recht om een voordracht te doen voor de benoeming van een bestuurder. Deze aandelen worden vaak ter bescherming van het bedrijf gebruikt. Dat gebeurd bijvoorbeeld door een overheid of een oprichtersfamilie. 

Prioriteitsaandelen worden ook wel aangeduid als ‘gouden aandeel’. Dit zie je vaak voorbij komen in de context van een geprivatiseerd overheidsbedrijf. In deze gevallen kan de overheid nog invloed uitoefenen over het bedrijf na de privatisering (De NS is hier een goed voorbeeld van).

Loyaliteitsaandelen

Loyaliteitsaandelen zijn aandelen waaraan extra stem- of dividendrechten worden toegekend. Dit komt meestal voor wanneer een aandeelhouder zijn aandelen voor een langere periode (vaak enkele jaren) in bezit houdt. 

Certificering Van Aandelen

Een bijzondere vorm van aandelenbezit vindt plaats via zogenaamde ‘aandeelcertificaten’.

Bij certificering van aandelen worden de aandelen van een onderneming niet direct verkocht aan investeerders. In plaats daarvan worden ze ondergebracht in een speciale stichting.

Deze stichting geeft vervolgens certificaten uit investeerder en de stichting houdt de aandelen onder zich voor de certificaathouders.

In veel opzichten komt dit, als je aandelen bezit, in de praktijk op hetzelfde neer. Je hebt nogsteeds recht op het dividend van het aandeel en kan de stemrechten van het aandeel in het algemeen gewoon uitoefenen.

In enkele gevallen kan dit stemrecht je echter geweigerd worden. Dit zijn vooraf bepaalde omstandigheden, waarbij een vijandige overname de meest bekende is. Op het moment dat er sprake is van een vijandige overname, wordt het stemrecht op het aandeel uitgeoefend door de stichting zelf.

De voornaamste reden dat bedrijven voor certificering van hun aandelen kiezen in plaats van een reguliere uitgifte is dan ook dat het als beschermingsconstructie kan dienen tegen vijandige overnames.

Wat Is Een Aandeel Waard?

De waarde van op de beurs verhandelde aandelen wordt simpel gezegd bepaald door de wet van vraag en aanbod. Willen meer mensen een aandeel kopen dan verkopen, dan gaat de koers omhoog en andersom. 

De verwachtingen van beleggers spelen daarbij dus een belangrijke rol. De winst van een bedrijf is bijvoorbeeld een goede indicator van de waarde van een bedrijf. Veel bedrijven zijn op de beurs tussen de tien en twintig keer hun jaarwinst waard, de zogenoemde koers-winst (k/w) verhouding.

Maar beleggers kijken vaak ook verder dan de cijfers. Dat wil zeggen dat de prijs van een aandeel niet alleen de huidige waarde van een bedrijf weergeeft. De vooruitzichten voor een bedrijf en de groei die beleggers er in de toekomst van verwachten spelen ook een belangrijke rol.

Zo zie je bijvoorbeeld vaak bij jonge (tech)bedrijven als Twitter en Facebook dat de waarde van de aandelen zeer hoog oploopt. Dat terwijl ze lang niet of nauwelijks winst maken. De verwachting van beleggers dat zij in de toekomst wél veel winst zullen gaan maken is daarbij dan doorslaggevend.

Waarom Is Beleggen In Aandelen Aantrekkelijk?

De meest voor de hand liggende reden om in aandelen te beleggen is het rendement (die is gemiddeld namelijk 7% per jaar).

Hierbij is aan de ene kant sprake van koersrendement. Dit is rendement dat voortkomt uit de stijgende koers van het aandeel, waardoor je het later tegen een hogere prijs kunt verkopen.

Daarnaast kan er ook sprake zijn van dividendrendement. Dit is gebaseerd op het dividend dat jaarlijks op de aandelen wordt uitgekeerd.

Historisch gezien hebben aandelen daarbij ten opzichte van andere beleggingsmogelijkheden zoals obligaties het beste rendement.

Aandelen zijn dan ook vaak onderdeel van een juiste mix van beleggingen die gebaseerd zijn op iemands tijdshorizon, financiële situatie en risicotolerantie.

Over het algemeen kunnen mensen met een langere beleggingshorizon het risico nemen om zichzelf grotendeels bloot te stellen aan aandelen. Dit omdat er waarschijnlijk tijd is om te herstellen van eventuele kortetermijnverliezen.

Wat Zijn De Risico’s Van Aandelen?

Aandelen staan dus vooral bekend als een relatief risicovolle beleggingscategorie, risicovoller dan bijvoorbeeld staatsobligaties. De koers kunnen immers hard stijgen, maar ook hard dalen. 

De risico’s voor het rendement op je aandelen kun je grofweg verdelen in drie categorieën: bedrijfsspecifieke risico’s, sectorspecifieke risico’s en marktrisico’s.

Bedrijfsspecifieke Risico’s

Dit zijn risico’s die bekend zijn voor de specifieke onderneming waar je aandelen in bezit. Hierbij gaat het om factoren die van invloed zijn op de koers van het aandeel. Daarbij kun je denken aan de strategie van het bedrijf, de kwaliteit van het management en de concurrentiepositie van het bedrijf.

Dit zijn zaken waar professionele beleggers zich goed in proberen te verdiepen, omdat een slecht lopend bedrijf immers weinig dividend zal uitkeren en de koers dan naar beneden zal gaan. In het uiterste geval kan een bedrijf zelfs failliet gaan.

Sectorspecifieke Risico’s

Ook de sector waar het bedrijf zich in bevindt, kan bepaalde risico’s met zich mee brengen. Bepaalde ontwikkelingen kunnen daarbij verschillende effecten hebben op verschillende sectoren. 

Een hoge olieprijs is voor bedrijven in de oliesector als Shell bijvoorbeeld goed, maar voor bedrijven in de luchtvaart- of transportsector juist negatief. Op dezelfde manier is een lage rentestand voor banken en verzekeraars vaak nadelig, terwijl het voor andere bedrijven een voordeel kan zijn.

Marktrisico’s

Daarnaast is er uiteraard het algemene marktrisico. De algemene sfeer op de aandelenmarkten heeft een grote invloed op de koersen van aandelen. Grote, wereldwijde gebeurtenissen kunnen dus bepalend zijn voor rendementen.

Er zijn veel verschillende zaken die van invloed zijn op de algemene stemming op de aandelenmarkten. Hierbij kun je denken aan de groei van de (wereld)economie of het politieke klimaat. Plotselinge schokken zoals grote terroristische aanslagen of oorlogen horen hier ook bij.

Om een idee te geven, na 9/11 viel de New York Stock Exchange met 7,1%. Dat is tot op de dag van vandaag het grootste verlies in een dag.

Spreiding Van Risico’s

Het antwoord op deze risico’s is vooral risicospreiding. Door een portefeuille op te bouwen uit verschillende bedrijven uit verschillende sectoren, kun je met name de bedrijfs- en sectorspecifieke risico’s zeer beperken. Zelfs het marktrisico kun je door geografische spreiding enigszins beperken.

Er zijn veel verschillende aandelenfondsen beschikbaar die tot doel hebben op risico’s te spreiden. Hierbij kun je denken aan passieve fondsen, die bijvoorbeeld alleen een bepaalde index volgen. Aan de andere kant heb je fondsen die actief beheerd worden volgens een bepaalde strategie, zoals hedge funds.

Kortom, het antwoord op de vraag ‘wat is een aandeel’ kent veel verschillende kanten. Als je de hier besproken termen een beetje leert kennen, ben je als beginnende belegger in ieder geval vast een eind op weg!

Stefan Kleinekoort

Op HGC schrijf ik over mijn interesse in persoonlijke financiën. Ik hoop andere te helpen met de blogs die ik schrijf en probeer moeilijke financiële zaken zo helder mogelijk te omschrijven!

Recente posts